વી. નારાયણન : મુખ્યત્વે રોકેટ અને અવકાશયાન પ્રોપલ્શનમાં નિષ્ણાત માનવામાં આવે છે
વી. નારાયણનને ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) ના આગામી અધ્યક્ષ અને અવકાશ વિભાગના સચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. એક સત્તાવાર નિવેદનમાં આ માહિતી આપવામાં આવી હતી કે 14 જાન્યુઆરીના રોજ વર્તમાન ઈસરોના વડા એસ. સોમનાથનું સ્થાન લેશે. તેઓ એક પ્રતિષ્ઠિત ISRO વૈજ્ઞાનિક, હાલમાં કેરળના વાલિયામાલામાં લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ સેન્ટર (LPSC) ના ડિરેક્ટર તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે.
વી. નારાયણનની આગેવાની હેઠળનું લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ સેન્ટર, પ્રક્ષેપણ વાહનો માટે પ્રવાહી, અર્ધ-ક્રાયોજેનિક અને ક્રાયોજેનિક પ્રોપલ્શન તબક્કાઓ, ઉપગ્રહો માટે રાસાયણિક અને ઇલેક્ટ્રિક પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ, પ્રક્ષેપણ વાહનો માટે નિયંત્રણ સિસ્ટમો અને અવકાશ પ્રણાલીઓની દેખરેખ માટે ટ્રાન્સડ્યુસર્સનો વિકાસ થયો છે. તેઓ પ્રોજેક્ટ મેનેજમેન્ટ કાઉન્સિલ-સ્પેસ ટ્રાન્સપોર્ટેશન સિસ્ટમ (PMC-STS) ના પણ અધ્યક્ષ છે. તે ઉપરાંત તમામ લોન્ચ વ્હીકલ પ્રોજેક્ટ્સ અને પ્રોગ્રામ્સમાં નિર્ણય લેતી સંસ્થા અને ભારતના આયોજિત માનવ અવકાશ ઉડાન મિશન ગગનયાન માટે રાષ્ટ્રીય સ્તરના માનવ રેટેડ સર્ટિફિકેશન બોર્ડના અધ્યક્ષ પણ છે.
ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમમાં લગભગ ચાર દાયકાના અનુભવ સાથે નારાયણને ISRO માં ઘણી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાઓ નિભાવી છે. તે મુખ્યત્વે રોકેટ અને અવકાશયાન પ્રોપલ્શનમાં નિષ્ણાત માનવામાં આવે છે. કેબિનેટની નિમણૂક સમિતિના સત્તાવાર આદેશ અનુસાર, વી. નારાયણનની આગામી બે વર્ષ માટે આ ભૂમિકાઓ માટે નિમણૂક કરવામાં આવી છે. તેઓ રોકેટ અને સ્પેસક્રાફ્ટ પ્રોપલ્શન નિષ્ણાત છે અને 1984 માં ISRO માં જોડાયા હતા. તેઓ LPSC ના નિયામક બનતા પહેલા વિવિધ હોદ્દાઓ સંભાળ્યા હતા.
પ્રારંભિક તબક્કા દરમિયાન તેમણે વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) ખાતે ઓગમેન્ટેડ સેટેલાઇટ લોંચ વ્હીકલ (ASLV) અને ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (PSLV) ના સાઉન્ડિંગ રોકેટ અને સોલિડ પ્રોપલ્શન એરિયામાં કામ કર્યું હતું. તેમણે આગળ પ્રક્રિયા આયોજન, પ્રક્રિયા નિયંત્રણ અને એબ્લેટિવ નોઝલ સિસ્ટમની અનુભૂતિ, સંયુક્ત મોટર કેસ અને સંયુક્ત ઇગ્નીટર કેસમાં યોગદાન આપ્યું હતું. હાલમાં વી. નારાયણન લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ સેન્ટર (LPSC)ના નિયામક છે, જે ISRO ના મુખ્ય કેન્દ્રોમાંનું એક છે. તેનું વડુમથક વલિયામાલા, તિરુવનંતપુરમમાં છે, જેમાં બેંગલુરુમાં એક યુનિટ છે.
તમિલ માધ્યમની શાળાઓમાં ભણેલા નારાયણને ક્રાયોજેનિક એન્જિનિયરિંગમાં M.Tech અને IIT, ખડગપુરમાંથી એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગમાં PhD પૂર્ણ કર્યું. અહીં તેમને M.Tech પ્રોગ્રામમાં પ્રથમ ક્રમ પ્રાપ્ત કરવા બદલ સિલ્વર મેડલ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. રોકેટ અને સ્પેસક્રાફ્ટ પ્રોપલ્શન નિષ્ણાત તરીકે 1984 માં ISRO માં જોડાયા અને 2018 માં લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ સેન્ટરના ડિરેક્ટર બનાવવામાં આવ્યા. એસ સોમનાથે જાન્યુઆરી 2022 માં ISROના વડા તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો અને તેમના હેઠળ ભારત ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ ક્ષેત્રમાં રોવર લેન્ડ કરનાર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ બન્યો. તેમના નેતૃત્વમાં ભારત અમેરિકા, રશિયા અને ચીન પછી ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરનાર ચોથો દેશ બન્યો.
